Manisa’nın Sigara Kralı: Moris Şinasi’nin İlham Veren Hikayesi

1855 yılında Manisa’da dünyaya gelen Musa Eskenazi, zorluklarla dolu bir çocukluk geçirdi. Fakirlik içinde büyüyen Musa, difteri (kuşpalazı) hastalığına yakalandığında ailesi büyük bir endişeye kapıldı. Ancak bu noktada kader ağlarını ördü. Müslüman bir doktor olan Şinasi Bey’in Vakıf Hastanesi’nde uyguladığı tedaviyle hayatta kaldı. Bu minnettarlık o kadar büyüktü ki ailesi, oğullarının adını “Şinasi” olarak değiştirdi.

Bir Hayalin Peşinde: Amerika Rüyası

Küçük yaşta mezarlık bekçiliği ve tütün fabrikasında işçilik yapan Şinasi, okuma yazma bilmemesi nedeniyle işlerini sürdüremedi. Amerika’ya gitme hayali ise her geçen gün büyüyordu. 15 yaşındayken kardeşi Salamon ile birlikte gizlice İzmir’den bir gemiye bindiler. Ancak gemi Amerika’ya değil, Mısır’a gidiyordu.

Mısır’da uzun yıllar boyunca çalıştılar. Şinasi burada bir Yunanlı tüccarın yanında tütün sektöründe kendini geliştirdi. Kardeşiyle birlikte icat ettikleri sigara sarma makinesi sayesinde özel bir sigara üretimi gerçekleştirdiler. Bu icat, onları başarıya bir adım daha yaklaştırdı.

Amerika’da Büyük Başarı

Efsane İşler adlı YouTube kanalında yer verilen derlemeye göre, 30 yaşına geldiğinde, patronunun verdiği 25 bin dolarlık borçla Amerika’ya gitti. 1893’te sigara sarma makinesini Chicago’daki Kolomb Dünya Fuarı’nda tanıttı ve büyük yankı uyandırdı. İcadının patentini aldı, ismini “Moris Şinasi” olarak değiştirdi.

Broadway’de kardeşiyle birlikte “Shinasi Brothers Company” adında bir fabrika kurdu. Manisa’dan işçi getirdi, Türk tütünüyle ürettikleri sigaralar Amerika’da büyük talep gördü. Fabrika büyüdü, 600’den fazla işçi çalıştıran dev bir tesise dönüştü.

Zirveden Vefaya: Manisa’ya Bir Miras

1916’da şirketi 3,5 milyon dolara American Tobacco Company’ye sattılar. Moris Şinasi, bu servetle yatırım yaptı ama kalbi hep Manisa’da kaldı. Manisa’ya duyduğu sevgiyle 1 milyon dolarlık bir fon ayırdı. Bu para, doğduğu topraklarda bir çocuk hastanesi yapılması için kullanılacaktı.

Vasiyetini yerine getirmek isteyen eşi Laurette, Türkiye’ye gelerek dönemin Sağlık Bakanı Dr. Refik Saydam ile görüştü. Manisa’ya giderek hastanenin temelini attı. 15 Ağustos 1933’te açılan 40 yataklı çocuk hastanesi, uzun yıllar boyunca binlerce çocuğun sağlığına kavuşmasına vesile oldu.

Bir Hayatın Anlamı: Vefa ve Umut

Moris Şinasi’nin külleri, vasiyeti üzerine doğduğu Manisa’daki hastanenin duvarına serpiştirildi. O duvarın üstünde tek bir cümle yazılıydı:
“Moris Şinasi’nin doğduğu şehre hediyesidir.”

Bugün bile Manisa’daki çocuk hastanesi onun adını taşıyor ve onun gibi binlerce çocuğun hayallerine kavuşmasına aracı oluyor. Moris Şinasi, bir doktorun dokunuşuyla hayata tutundu; ardından binlerce hayata umut olmak için yaşadı.